Η ΜΗ­ΧΑ­ΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟ­ΝΟΥ μας γύ­ρι­σε κάτι μήνες πίσω, κα­νά­λια και πα­ρου­σια­στές βρή­καν τον παλιό και γνώ­ρι­μό μας εαυτό τους. Λύ­τρω­ση. Πολύ είχε κρα­τή­σει η κα­τα­πί­ε­ση, η αυ­το­συ­γκρά­τη­ση, η ανοχή. Τώρα οι αλ­λη­λέγ­γυοι, ντό­πιοι και ξένοι, έγι­ναν αυ­το­μά­τως και συλ­λή­βδην κάτι ύπο­πτο εξ ορι­σμού, σκο­τει­νό, κα­θο­δη­γού­με­νο.

Η αλ­λη­λεγ­γύη ξα­νά­γι­νε λέξη με αρ­νη­τι­κό πρό­ση­μο, στη χω­μα­τε­ρή της επο­χής, μαζί με άλλες ρυ­πα­ρές, ανάρ­μο­στες λέ­ξεις, όπως αν­θρω­πι­σμός κτλ. Κι εκεί που πρώτα οι άγ­γε­λοι αλ­λη­λέγ­γυοι βοη­θού­σαν όπου δεν έφτα­νε η πο­λι­τεία, τώρα υπο­κα­θι­στούν την πο­λι­τεία, τις αρχές, αλω­νί­ζουν ανε­ξέ­λεγ­κτοι –και τολ­μούν επι­πλέ­ον να μην απα­ντούν στις ανα­κρί­σεις των τη­λε­ρε­πόρ­τερ, με πρώ­τους του Αλφα, να μην τους λένε ούτε τ’ όνομά τους ή πού βρή­κα­νε τα χρή­μα­τά τους («Εί­πα­τε θα μεί­νε­τε δύο μήνες.

Πού τα βρή­κα­τε τα χρή­μα­τα;» ρώ­τη­σε μιαν Αμε­ρι­κα­νί­δα η δαι­μό­νια ρε­πόρ­τερ του Αλφα, πε­ρι­μέ­νο­ντας προ­φα­νώς «ομο­λο­γία» πως της τα έδω­σαν οι ξένες μυ­στι­κές υπη­ρε­σί­ες ή ο Σόρος…).

Ομως το θέμα ου­σια­στι­κά δεν ήταν οι αλ­λη­λέγ­γυοι. Οι αλ­λη­λέγ­γυοι ήταν το φίλ­τρο, το ανά­χω­μα, αυτό που έκρυ­βε και προ­στά­τευε τους πρό­σφυ­γες, αυτό που διά­βα­ζε φω­να­χτά τη δυ­στυ­χία τους, τόσο φω­να­χτά που δεν γι­νό­ταν να μην τους ακού­σουν οι άλλοι, εμείς, η κοι­νω­νία, τα μί­ντια, και έτσι να σω­πά­σουν. Κι όχι μόνο: να κα­τα­λά­βουν, να συ­μπα­θή­σουν, ν’ αρ­χί­σουν να πι­στεύ­ουν πως συ­μπά­σχουν ή και όντως να συ­μπά­σχουν.

Ωσπου άρ­χι­σαν να φω­νά­ζουν και τα δι­καιώ­μα­τα των προ­σφύ­γων, σ’ εμάς και στους ίδιους τους πρό­σφυ­γες, πριν ακόμα φτά­σου­με στην «επί­ση­μη» κα­τα­πά­τη­σή τους, με τη συμ­φω­νία Ε.Ε. και Τουρ­κί­ας κτλ. –για να μην πω με την ίδια τη διά­κρι­ση ανά­με­σα σε πρό­σφυ­γες και με­τα­νά­στες.

ΔΕΝ ΦΩ­ΝΑ­ΖΑΝ ΜΟΝΟ ΟΙ ΑΛ­ΛΗ­ΛΕΓ­ΓΥΟΙ, φώ­να­ζε και η Διε­θνής Αμνη­στία και άλλοι διε­θνείς ορ­γα­νι­σμοί, φώ­να­ζαν κι εδώ άλλες, έστω ασύ­ντα­κτες, αρι­στε­ρές φωνές. Το χει­ρό­τε­ρο: φώ­να­ζαν οι ίδιοι οι πρό­σφυ­γες. Πα­ρα­ή­ταν αυτό. Καλά θα­λασ­σο­δαρ­μέ­νοι και μες στις λά­σπες, ικέ­τες της φι­λαν­θρω­πί­ας μας, ευ­γνώ­μο­νες εξα­θλιω­μέ­νοι· μα να ση­κώ­σου­νε κε­φά­λι; Αντί να πε­ριο­ρί­ζο­νται στην ελε­η­μο­σύ­νη, να προ­βάλ­λουν αξιώ­σεις και δι-και-ώ-μα-τα;

Είχαν αρ­χί­σει οπωσ­δή­πο­τε και κρού­σμα­τα πα­ρα­βα­τι­κό­τη­τας, μη­δε­νι­κά ώς πρό­σφα­τα (κά­ποιος κα­πε­τά­νιος από τα πλοία που με­τέ­φε­ραν πρό­σφυ­γες δή­λω­νε πως ούτε καρ­φί­τσα δεν χά­θη­κε, ενώ όταν με­τέ­φε­ρε φορ­τη­γά με συ­μπα­τριώ­τες μας στην Ιτα­λία εξα­φα­νί­ζο­νταν πε­τσέ­τες και μπουρ­νού­ζια), ελά­χι­στα σε πο­σο­στό και τώρα, ελα­χι­στό­τα­τα με δε­δο­μέ­νες τις πρω­το­φα­νούς εξα­θλί­ω­σης και απελ­πι­στι­κά αδιέ­ξο­δες συν­θή­κες (να θυ­μη­θού­με τις πρω­τιές σε δεί­κτες εγκλη­μα­τι­κό­τη­τας των ομο­ε­θνών μας στην Αμε­ρι­κή, πρώ­τες δε­κα­ε­τί­ες του 20ού αιώνα;): η χαρά πια των κα­να­λιών, να τα ρε­πορ­τάζ με αγα­να­κτι­σμέ­νους κα­τοί­κους-θύ­μα­τα κλο­πών στην Ει­δο­μέ­νη και αλλού, ρε­πορ­τάζ για την κατά 300-600% αύ­ξη­ση σε πω­λή­σεις όπλων, χώρια οι υγειο­νο­μι­κές βόμ­βες, χώρια ο σχε­δια­σμέ­νος εξι­σλα­μι­σμός κτλ.

ΕΙΝΑΙ ΦΑ­ΝΕ­ΡΟ, ΚΑΙ ΑΝΑ­ΜΕ­ΝΟ­ΜΕ­ΝΟ: η αντο­χή και μαζί η ανοχή εξα­ντλού­νται. Πολύ κρά­τη­σε το φι­λάν­θρω­πο πνεύ­μα, τι θα τους κά­νου­με πια όλους αυ­τούς, που αρ­χί­σαν και φα­γώ­νο­νται ανα­με­τα­ξύ τους και βγά­ζουν και μα­χαί­ρια, ιδού λοι­πόν το εγκλη­μα­τι­κό έν­στι­κτο των κα­τώ­τε­ρων πο­λι­τι­σμών και θρη­σκειών, το πο­λε­μό­χα­ρο ντιε­νέι του Ισλάμ, καλά τα λέ­γα­νε η Σώτη και ο Τάκης, άσε ο Θέμος κι ο Φα­ή­λος, τώρα τι γί­νε­ται!

Ομως το θέαμα της δυ­στυ­χί­ας είναι ισχυ­ρό ακόμα, ας μην τον βγά­λου­με ακόμα απ’ το κου­τά­κι όπου τον κλεί­σα­με τόσον καιρό τον ρα­τσι­σμό, πρέ­πει να εξα­κο­λου­θή­σου­με να δεί­χνου­με ανε­κτι­κοί, είναι κι αυτό το Νό­μπελ βλέ­πεις… Κι εξάλ­λου, εντά­ξει, δεν είναι όλοι δα κακοί, κά­ποιοι πυ­ρή­νες μόνο, και κάτι άλλοι που τους υπο­κι­νούν, κά­ποιοι που πα­ρι­στά­νουν τους αλ­λη­λέγ­γυους.

Κι από το «πα­ρι­στά­νουν», «κά­ποιοι», φτά­νου­με σιγά σιγά στο όλοι, αδια­κρί­τως. Κι αρ­χί­ζει το κυ­νή­γι μα­γισ­σών, τα ρε­πορ­τάζ που λέ­γα­με, με πλή­θος Πουα­ρό και μου­σι­κή υπό­κρου­ση θρί­λερ. Γιατί οι αλ­λη­λέγ­γυοι είναι, βλέ­πεις, ο «επι­τρε­πό­με­νος» εχθρός: ο εχθρός, εννοώ, που επι­τρέ­πε­ται να έχου­με, όσο εμπο­δι­ζό­μα­στε ακόμα να εκ­δη­λώ­σου­με ελεύ­θε­ρα την ξε­νο­φο­βία και τον λαν­θά­νο­ντα έστω ρα­τσι­σμό μας.

Είναι η ένοχη συ­νεί­δη­σή μας!

ΟΜΩΣ, ΠΡΟ­ΣΟ­ΧΗ, το τέλος του ει­δυλ­λί­ου με τους αλ­λη­λέγ­γυους είναι το τέλος του ει­δυλ­λί­ου με τους πρό­σφυ­γες: η αγα­νά­κτη­ση με τους αλ­λη­λέγ­γυους, συ­νταγ­μέ­νη πίσω από αστό­χα­στες ή και όντως ύπο­πτες ενέρ­γειες αγνώ­στων, κρύ­βει, κα­μου­φλά­ρει την αγα­νά­κτη­ση για το όλο πρό­βλη­μα, τους πρό­σφυ­γες τους ίδιους.

Δεν είναι τυ­χαίο πως, με την αλ­λα­γή του το­πί­ου, το νόημα το ’πια­σαν πρώ­τοι, και πήραν το σύν­θη­μα, οι Χρυ­σαυ­γί­τες. Καλή αρχή.