Αναπαράσταση της σύγχρονης ρατσιστικής Ελλάδας

Εκτός από μονολεκτικός είναι και άκρως παραπλανητικός ο τίτλος, του άπαιχτου προτελευταίου θεατρικού έργου του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, που σκηνοθετεί για τη Νέα Σκηνή του Εθνικού θεάτρου ο Πέτρος Φιλιππίδης (n πρεμιέρα στις 7 Μαΐου). Δεν προδίδει καθόλου την υπόθεση και κυρίως το πνεύμα του. Ακόμη και το ότι ανέλαβε να το σκηνοθετήσει ένας ηθοποιός ταυτισμένος με την εμπορική κωμωδία -μια επιλογή του Σωτήρη Χατζάκη- είναι κάτι που εσκεμμένα;- απομακρύνει ακόμη περισσότερο απο το ύφος και τις προθέσεις του.

Στο «Κέικ» αναπαράγονται n σύγχρονη Ελλάδα και πολλά στερεότυπα της. H δράση τοποθετείται σε μια τυπική μικροαστική πολυκατοικία, στην οποία n φαινομενική ηρεμία διαταρράσσεται όταν κάποιος από τους ενοίκους ξεκινά να πετάει συστηματικά τα σκουπίδια του από το μπαλκόνι σιο δρόμο. Ο διαχειριστής, άνθρωπος μάλλον συνεννοήσιμος και συγκαταβατικός, καλεί στο διαμερισμά του τους τρεις πιθανούς ενόχους. Δύο «παλαιούς» Ελληνες ενοίκους και έναν «φρέσκο», που είναι Αλβανός. Στην επιφάνεια θα βγουν σταδιακά και εντελώς αβίασια «άγρια» ρατσιστικά αντανακλαστικά. To στόρι ηχεί οικείο, όπως θα ηχήσει στο κοινό και n γραφή του Χατζηγιαννίδη, αφού αναπαράγει την καθημερινή ομιλία. Υπάρχει όμως μια λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά: n γλώσσα του έργου διακρίνεται για τη λεπτή, υπόγεια αμφισημία της. H πρόκληση με την οποία θa βρεθεί αντιμέτωπος πρωτίστως ο σκηνοθέτης.

Ο συγγραφέας του βραβευμένου και πολυμεταφρασμένου μυθιστορήματος «Τέσσερις τοίχοι» («Ροδακιό»), δραματουργός, μεταξύ άλλων, της περίφημης «Λα Πούπε» (την οποία συνεχίζει να παρουσιάζει n Αννα Κόκκινου σιο θέατρο «Σφενδόνη»), αρνείται ότι συνέγραψε το θεατρικό του θέλοντας να μιλήσει για τα προφανή, τον νεοελληνικό ρατσισμό και την ξενοφοβία, ζητήματα που ωστόσο τον προβληματίζουν έντονα.

«Aυτό που θα μπορούσα να πω για το έργο είναι πως τα μικρά προσωπικά δράματα μας τελικά καταλήγουν να είναι κωμικά στα μάτια των άλλων. Κι αυτό είναι πάρα πολύ σκληρό. Είναι σκληρό ενώ περιμένεις τη συμπαράσιαση και τη συμπόνια να βλέπεις τον άλλο να χαμογελά με τα παθήματά σου».

Θεωρεί ότι το θέμα του ρατσισμού και του ξένου έχει «καλυφθεί» επιτυχώς από θεατρικά κείμενα της τελευταίας δεκαετίας. Ούτως ή άλλως, δεν είναι θέματα που τον ιντριγκάρουν συγγραφικά. Τα πράγματα ειδικά στο «Κέικ» προέκυψαν, ωστόσο, κάπως συμπτωματικά. Στην πρώτη μορφή/γραφή του ήταν ένα δεκάλεπτο μονόπρακτο που εντάχθηκε στο πρόγραμμα του «24 hours play» στο θέατρο «Χώρα» (το 2010), με τη Μίνα Αδαμάκη. H ηθοποιός, που πρωταγωνιστεί και στην τωρινή ολοκληρωμένη εκδοχή του Εθνικού θεάτρου μαζί με τον Λάζαρο Γεωργακόπουλο, τον Μάξιμο Μουμουρη και τον Λαέρτη Μαλκότση, είναι αυτή που ζήτησε απο τον Χατζιγιαννίδη να μετατρέψει το μονόπρακτο σε ολοκληρωμένο έργο.

«H μαύρη αλήθεια είναι ότι στο πρότζεκτ του θεάτρου «Χώρα» ασχολήθηκα με τo θέμα ιου ρατσισμού και της ξενοφοβίας επειδή μου έλαχε ο ηθοποιός Κρις Ρανιάνοφ, που είναι Βούλγαρος. Σκέφτηκα, δηλαδή,να εκμεταλλευτώ το συμπτωματικό στοιχείο της ύπαρξης ενός ξένου στη διανομή».

Εχει συνεργαστεί κι εκτός θεάτρου με αλλοδαπούς και μετανάστες, για χειρωνακτικές κυρίως εργασίες. «Και ήτανε πολύ πιο πρόθυμοι από το μέσο όρο του Ελληνα, με μια τρομερή επαγγελματικότηια και αποτελεσματικότητα», επισημαίνει ο Χαιζηγιαννίδης. «Αν οι ξένοι ηθοποιοί και καλλιιέχνες που έρχονται στο Φεστιβάλ με παραστάσεις, έρχονταν στην Ελλάδα αναζητώντας μια δουλειά -αναρωτιέται-, πώς θα τους αντιμετωπίζαμε; Αραγε, θα τους βλέπαμε διαφορετικά από μια αλλοδαπή καθαρίστρια που την αποκαλούμε «βρομιάρα, ξένη»;».

Παρ” όλα αυιά, επιμένει οτι πίσω από το ποσοστό της Χρυσής Αυγής «δεν κρύβονται ελληνικά φασιστοειδή». Τι συμβαίνει; «Είναι μια εφηβική αντίδραση που θα περάσει όπως περνάει n εφηβική ακμή. Γιατί οι Ελληνες είναι ένας λαός που διατηρεί μια εφηβικότητα. Είναι όπως ο έφηβος που θα πάρει το μηχανάκι και θα τρέχει με 300 στην παραλιακή λέγοντας «θα σας δείξω εγώ, κοιμάστε όλοι!»».

To παράδοξο είναι ότι ο ίδιος χαρακιηρίζει ιο έργο ιου κωμωδία, ενώ ο Φιλιππίδης τo αντιμετωπίζει ως δράμα. Ποιος έχει δίκιο; «Δεν ξέρω», απανιά ειλικρινής ο συγγραφέας που θα δει πρώτη φορά ένα θεατρικό του να ανεβαίνει σε σκηνή ιου Εθνικού θεάτρου.

Εξίσου παράδοξο είναι το ότι ενώ όλοι εκπλήσσονται με το απρόσμενο κι σε μεγάλο βαθμό αταίριαστο «πάντρεμα» ιου με τον Φιλιππίδη -μέχρι στιγμής έργα του έχουν σκηνοθετήσει οι Αννα Κόκκινου, Κατερίνα Ευαγγελάκου, Σύλβια Λιούλιου, Γιώργος Παλούμπης, Λιλύ Μελεμέ και Σοφία Βγενοπούλου-, ο Χατζηγιαννίδης αντιμετωπίζει τη συνεργασία τους ως κάτι απολύτως φυσικό. «Πιστεύω ότι το θεάτρο είναι ένα παιχνιδιάρικο πράγμα. Μαζευόμαστε και παίζουμε. Αν πάρουμε πολύ σοβαρά ιο παιχνίδι, χάνουμε τη χαρά. Στο παιχνίδι μπερδεύεις τα υλικά, δοκιμάζεις νέα πράγματα πιο απρόβλεπτα. Κάτι που μπορεί να είναι ερεθιστικό».

Σιο ενδεχόμενο n παράσιαση σιο Εθνικό να αποδειχτεί κατώτερη των προσδοκιών; «E, δεν χάθηκε κι ο κόσμος», διαπισιώνει ψύχραιμα.

Αναδημοσίευση άρθρου της Ιωάννας Κλεφτογιάννη από την Ελευθεροτυπία

Πηγή: http://www.unhcr.gr/1againstracism/anaparastasi-tis-sigchronis-ratsistikis-elladas/


λέξεις κλειδιά:

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνσή σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

κατηγορίες