Σχήμα οξύμωρο; Όσο κι αν φαίνεται έτσι, ας θυμηθούμε το περίφημο: «Πρώτα ο μαθητής» της Διαμαντοπούλου, που σήμαινε πολύ απλά το κλείσιμο και τις συγχωνεύσεις σχολείων, τα σχολεία χωρίς βιβλία, θέρμανση, χαρτί …και έπεται μνημονιακή συνέχεια.
Στην Ελλάδα λειτουργούν αρκετά σχολεία που φιλοξενούν παιδιά των Roma, ενώ δύο απ’ αυτά λειτουργούν στην Καρδίτσα (19ο) και στους Σοφάδες (4ο), με αμιγή σύνθεση μαθητών.
Με το πρόσχημα της κοινωνικοποίησης, αλλά και της καλύτερης παρεχόμενης εκπ/σης, η κυβέρνηση αποφάσισε το σταδιακό(;) κλείσιμο των σχολείων και την ένταξη όλου του δυναμικού μαθητών (800 περίπου) στα … καλά σχολεία. Τη διασπορά τους δηλαδή σ’ όλα τα σχολεία της πόλης της Καρδίτσας και του Δήμου Σοφάδων.
Η δε μεταφορά τους θα γίνεται με έξοδα και ευθύνη ενός προγράμματος της Ε.Ε. που λήγει το 2013. Στο πρόγραμμα αυτό εμπλέκονται, εκτός της ηγεσίας του υπουργείου, πανεπιστημιακοί και διαμεσολαβητές Roma που γνωμοδοτούν αλλά και χειρίζονται την όλη «εκστρατεία» με ιδεολογικό υπόβαθρο το χτύπημα του ρατσισμού, την ενσωμάτωση και την παροχή καλύτερης εκπ/σης.
Είναι όμως έτσι ή κρύβεται κάτι άλλο κάτω από το φανταχτερό περιτύλιγμα;
Αν ανατρέξουμε λίγα χρόνια πίσω και συγκρίνουμε την κατάσταση αυτών των παιδιών, πριν τη λειτουργία των συγκεκριμένων σχολείων, θα διαπιστώσει – όσο κακοπροαίρετος κι αν είναι κάποιος – ότι έχουν γίνει άλματα σε πολλά επίπεδα (καθαριότητα, εμβολιασμός, κοινωνικοποίηση, μόρφωση ) σε συνθήκες δύσκολες, χωρίς ουσιαστική βοήθεια της πολιτείας, με τιτάνια προσπάθεια των δασκάλων , που μόνο όσοι πέρασαν απ’ αυτά τα σχολεία γνωρίζουν.
Δεν είναι του παρόντος να επεκταθώ στα παραπάνω, απλά η απαξίωση όλων αυτών είναι και προκλητική και άδικη.
Ισχυρίζονται λοιπόν οι εμπνευστές της διασποράς των μαθητών Roma σε όμορα και μη όμορα σχολεία ότι χτυπάνε το ρατσισμό, την γκετοποίηση αλλά και την αμορφωσιά!
Είναι τεχνικό το ζήτημα ή βαθύτατα κοινωνικό και ταξικό; Οι πάντες γνωρίζουν ότι οι Roma σ’ αυτό το σύστημα είναι τα παιδιά ενός «κατώτερου Θεού» και έγιναν και γίνονται αποδέκτες της πιο άγριας και ρατσιστικής εκμετάλλευσης, χωρίς δικαιώματα που βιώνουν άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Το ότι μέχρι τώρα στη χώρα μας ακόμη έχουν σχολεία είναι πραγματικά κατάκτηση. Τώρα τα κλείνουν για να τα …. αναβαθμίσουν. Να αναβαθμίσουν λένε την παρεχόμενη εκπ/ση, λες και είναι απλά χωροταξικό το ζήτημα της παιδείας. Μελέτες και στατιστικά στοιχεία απέδειξαν ότι η κοινωνική ανισότητα διευθύνει τη σχολική. Η σχολική επιτυχία ή αποτυχία δε γίνεται κατανοητή παρά μόνο εάν τη θεωρήσουμε ως ένα φαινόμενο κοινωνικά προσδιορισμένο.
Τα παιδιά των Roma ξεκινούν το σχολείο χωρίς η οικογένειά τους να έχει πεισθεί ότι πρέπει να πάνε σχολείο, χωρίς προσχολική αγωγή (πλην ελαχίστων 10%) χωρίς να γνωρίζουν τη γλώσσα και χωρίς στοιχειώδη εφόδια. Στο υπάρχον σχολείο τους αυτά αντιμετωπίζονται με πολλή προσπάθεια, επιμονή και υπομονή απ’ τους δασκάλους, με εξατομικευμένη αλλά και εξειδικευμένη διδασκαλία.
Πηγαίνοντας τα παιδιά αυτά σ’ ένα άλλο σχολείο (μικτό) είναι παραπάνω από βέβαιο, ότι θα αντιμετωπίσουν ένα εχθρικό κοινωνικό και εκπ/κό περιβάλλον.
Η τεράστια διαφορά επιπέδου θα συναντήσει τον κοινωνικό ρατσισμό (που δυστυχώς υπάρχει) απ’ τους συμμαθητές τους (μπαλαμό) με τραγικές συνέπειες σ’ όλα τα επίπεδα (ψυχολογικό, εκπαιδευτικό κ.λ.π.) . Το «γύφτος» θα αντηχεί στα αυτιά τους αφόρητο!
Στην τάξη θα αισθάνονται παραμελημένα, ανίκανα να παρακολουθήσουν τους υπόλοιπους συμμαθητές τους, με αποτέλεσμα την αποθάρρυνση και την εγκατάλειψη. Ακόμη κι αν παρακολουθήσουν σε τάξη υποδοχής, το κενό θα παραμείνει τεράστιο. Επιπλέον και αυτοί που στα υπάρχοντα σχολεία καταφέρνουν να μάθουν λίγα γράμματα, με τον τρόπο αυτό θα χαθούν κι αυτοί.
Είναι γεγονός (και σύντομα θα το δούμε) ότι επειδή δεν έχουν οικοδομηθεί οι όροι στις τοπικές κοινωνίες η είσοδος των μαθητών Roma «στα σχολεία τους» θα πυροδοτήσει ανεξέλεγκτες καταστάσεις μίσους- έχθρας και σύγκρουσης.
Θα βάλουν τις τοπικές κοινωνίες σε εμφυλιοπολεμικές κταστάσεις ιδιαίτερα εκεί όπου υπάρχει προηγούμενο υπόβαθρο (Σοφάδες).Ήδη στο άκουσμα ότι θα ενταχθούν Roma στα σχολεία τους οι κάτοικοι αντέδρασαν αρνητικά και δήλωσαν ενάντιοι, «υψώνοντας τα λάβαρα της επανάστασης».
Έτσι χτυπάνε το ρατσισμό; Και μετά το σχολείο(όσα απ΄ αυτά επιβιώσουν σ΄αυτό το εχθρικό περιβάλλον) πού θα πάνε; Δε θα γυρίσουν εξουθενωμένα στο «γκέτο τους» και στις άθλιες συνθήκες; χωρίς σπίτι, δουλειά, ρεύμα, νερό…
Σε τελευταία ανάλυση, η όλη «επιχείρηση» θα είναι σε βάρος των παιδιών (Roma) τα οποία θα εγκαταλείψουν κάθε προσπάθεια και θα επανέλθουν στην προ ιδρύσεως κατάσταση των σχολείων τους. Φυσιολογικό θα ‘λεγε κανείς, γι΄ αυτό το σύστημα, αφού την επιστροφή στο 50 προωθεί εντατικά για όλο το λαό.
Αλήθεια! δεν τα γνωρίζουν όλα αυτά οι «σοφοί» πανεπιστημιακοί και οι περί αυτών; Δυσκολεύομαι να το πιστέψω!
Ξέρουν πολύ καλά ότι αυτά τα παιδιά, σε 2 το πολύ χρόνια (όσο διαρκεί δηλαδή το πρόγραμμα) θα εγκαταλείψουν το σχολείο και επομένως ούτε μεταφορικά έξοδα ούτε εκπαιδευτικοί ούτε σχολεία και εκτός των άλλων θα είμαστε και εντάξει απέναντί στους ……ανθρωπιστές ευρωπαίους που τάχαμ κόπτονται για τα δικαιώματα των Roma!
Όλοι αυτοί έκλειναν τα αυτιά τους στις επισημάνσεις των εκπαιδευτικών και στις εκκλήσεις τους για ουσιαστική στήριξη των σχολείων αυτών, με αναμορφωμένο πρόγραμμα, βιβλία, υλικοτεχνική υποδομή, και γενικά ό,τι χρειάζονταν, που θα έκαναν το σχολείο πιο ευχάριστο, πιο λειτουργικό, πιο ελκυστικό για τα παιδιά αυτά. Αντίθετα , στοίβαζαν 400-500 παιδιά σε χώρο που αντιστοιχούσε για 100 και παρά τις υποσχέσεις, έστω για κοντέινερ, διαιωνίζονταν η κατάσταση.
Και κάτι τελευταίο. Αλήθεια! τους ενδιαφερόμενους Roma τους ρώτησαν; Μέσα από ποιες συλλογικές διαδικασίες ενημερώθηκαν και συναποφάσισαν το κλείσιμο των σχολείων τους; Έχω επίγνωση ότι πλην των (με το αζημίωτο) εμπλεκόμενων διαμεσολαβητών Roma, οι υπόλοιποι δεν έχουν ιδέα ή ξέρουν τη μισή αλήθεια.
Ας είμαστε ειλικρινείς. Το «σχέδιο» δένει γάντι με τις κατά 83,3% περικοπές στην Π.Ε., την εργασιακή εφεδρεία – απόλυση και το χτύπημα των μορφωτικών δικαιωμάτων των παιδιών του λαού μας.
Καμιά αυταπάτη για τις προθέσεις τους! Πρέπει να μας βρουν συλλογικά απέναντί τους, υπερασπιζόμενοι τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών μας, αντιδρώντας στην πολιτική κλεισίματος των σχολείων και των περικοπών. Ενάντια στην εφεδρεία – απόλυση και την εξαθλίωση των εκπαιδευτικών.
Να πάρει θέση ο σύλλογος απέναντι σ΄ αυτές τις μεθοδεύσεις και τη βιομηχανία –τρομοκρατία των Ε.Δ.Ε. που τις συνοδεύουν.
Νίκος Φιλίππου
Δάσκαλος του 4ου Δημ. Σχ. Σοφάδων.
μένουμε άναυδοι από την ανάρτηση αυτού του ρατσιστικού κειμένου!
To θέμα αυτό είναι ένα δύσκολο θέμα
1. Τα παιδιά πηγαίνουν ήδη σε σχολεία (4ο Σοφάδων και 19ο Καρδίτσας) τα οποία από ότι καταλαβαίνω από τα δημοσιεύματα (http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1368710 και http://www.eleftheria.gr/index.asp?cat=12&aid=35699) λειτουργούν με αρκετά καλά αποτελέσματα, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των παιδιών αυτών. Προφανώς ένας λόγος ένταξης των παιδιών στο πρόγραμμα ίσως να είναι και η κατάργηση των σχολείων αυτών.
2. Τα σχολεία αυτά είναι μάλλον κοντά στους καταυλισμούς, ενώ τα άλλα στα οποία θέλουν να τα στείλουν είναι πιο μακριά και πρέπει να μετακινούνται κάθε μέρα μερικά χιλιόμετρα.
3. Δεν πιστεύω ότι στα μέσα της σχολικής χρονιάς είναι καλό για το οποιοδήποτε παιδάκι του δημοτικού να αλλάξει περιβάλλον.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η άποψή μου είναι ότι τα παιδιά των ΡΟΜΑ πρέπει να πηγαίνουν σε χωριστά σχολεία, αλλά πιστεύω ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση πρέπει να το δούμε λίγο πιο προσεχτικά.
Τα ίδια που έκαναν με τους Πομάκους θα τα κάνουν και με τους Ρωμά. Η χώρα δεν έχει καθόλου καλή πολιτική σε αυτά τα ζητήματα. Κρίμα. Συμφωνώ με το δάσκαλο.
Καλά βάζεις ως πηγή επιβεβαίωσης το ίδιο κείμενο από άλλο σάιτ (ιντυ) και τη θέση του δήμου που θεωρεί πως υπάρχει «τσιγγάνικο πρόβλημα»;
και μετά παίρνεις θέση λέγοντας ανακρίβειες όπως για τις αποστάσεις των σχολείων από τους καταυλισμούς και το κυριότερο τη δήθεν καλή εκπάιδευση που προσφέρεται (και ο συντα΄κτης του κειμένου είναι έναιος από τους δασκάλους στο επίδικο σχολείο);
τότε γιατί δικάζεται η Ελλάδα στο Ευρωπαίκο Δικαστήριο για αυτό το σχολείο-γκέτο με 500 μαθητές όλους τσιγγάνους (έχουμε κάνει την προσφυγη εκ με΄ροςυ των Ρομά που έγινε κατ’ αρχή παραδεκτή);
κρίμα!
To σίγουρο είναι ότι η κυβέρνηση δεν αποφάσισε ξαφνικά για το καλό των τσιγγανόπουλων να τα βάλει μαζί με τα άλλα παιδιά. Το κάνει για να κάνει περικοπές. Στο κάτω κάτω ας ρωτηθούν οι γονείς τους κι ας λειτουργήσουν παράλληλα κι οι δύο θεσμοί. Κι αν φυσικά καταφέρουν να τα ενσωματώσουν αυτό θα ήταν ευχής έργον.
ότι θέλεις λες!
το κάνει για να γλυτώσει την καταδίκη από το ΕΔΔΑ και οι γονείς των Ρομά αυτό θέλουν – σου θυμίζω πως τους εκπροσωπώ
κρίμα και πάλι και δεν θα επανέλθω αφού είσαι πεπεισμένος οπαδός της αντίπαλης όχθης – του ρατσισμού!
Κι ακόμη μία επιστολή
Είμαστε δω! Εσείς;
Σώτος Δημητρακόπουλος*
Περίληψη
Υπάρχει πρόβλημα με τη φοίτηση των παιδιών των Τσιγγάνων στα σχολεία της
πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Πρόβλημα στη διάρκεια, τη συνέχεια και ολοκλήρωση της
εννιάχρονης υποχρεωτικής τους εκπαίδευσης. Σε ποιους να βάλουμε απουσία; Στα παιδιά;
Στο σχολείο: Ή σε όλους τους αρμόδιους για την εκπαίδευση τους: Αναφερόμενος στη
δεκαετή εμπειρία μου από το 4° Δημοτικό Σχολείο Σοφάδων στο οποίο φοιτούν δυστυχώς
μόνο παιδιά Τσιγγάνων θα προσπαθήσω να καταδείξω γιατί συνεχίζει να είναι δυσεπίλυτο το
πρόβλημα της φοίτησης τους. Παράγοντες εκπαιδευτικοί, κοινωνικοί, οικονομικοί,
πολιτισμικοί εμπλέκονται πολύπλοκα και επιβάλλουν την ανεπαρκή φοίτηση στο σχολείο
των παιδιών των Τσιγγάνων και την πρόωρη εγκατάλειψη του. Το νηπιαγωγείο και το
δημοτικό σχολείο με την κατάλληλη οργάνωση και δράση του: μπορούν να αμβλύνουν ως
και να αντιμετωπίσουν ολοσχερώς το πρόβλημα αυτό.
Η αγρανάπαυση
Τη δήλωση «Είμαστε δω!» και την ερώτηση «Εσείς πού είστε;» θα μπορούσαν να την
έκαναν τα τσιγγανόπουλα προς όλους εμάς τους «αρμόδιους» για την εκπαίδευση τους.
Δικαιολογημένα ίσως γιατί πιθανά να είμαστε απόντες. Θα μπορούσαν όμως να την έκαναν
οι περί την εκπαίδευση «αρμόδιοι» προς τα παιδιά που όντως είναι απόντα. Άσχετα όμως με
το πού θα πέσει το μπαλάκι της ευθύνης, ας διερευνήσουμε το ποιοι είναι οι αρμόδιοι για την
εκπαίδευση των τσιγγανόπουλων.
Οι νόμοι, ο Υπουργός Παιδείας και οι συν αυτώ στο υπουργείο που ασχολούνται με την
πρωτοβάθμια εκπαίδευση, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, τα τμήματα νηπιαγωγών και
δημοτικής εκπαίδευσης των Πανεπιστημίων, η Διδασκαλική Ομοσπονδία, οι διοικητές και
επόπτες της εκπαίδευσης (προϊστάμενοι, σχολικοί σύμβουλοι), οι σύλλογοι εκπαιδευτικών
των σχολείων, οι σχολικές επιτροπές, οι σύλλογοι δασκάλων και νηπιαγωγών, οι σύλλογοι
γονέων και κηδεμόνων, οι τοπικοί άρχοντες (νομάρχες, δήμαρχοι), οι πολιτιστικοί σύλλογοι,
οι σύλλογοι κοινωνικής αλληλεγγύης, οι σύλλογοι επαγγελματιών, η κοινωνική πρόνοια, η
υγειονομική υπηρεσία, η αστυνομία, η εκκλησία και τέλος το σχολείο, (ως κτίριο-
εξοπλισμός-αναλυτικό πρόγραμμα). Όλα αυτά μαζί συνθέτουν τους «αρμόδιους» για την
εκπαίδευση. Άραγε υπάρχουν και για χάρη των τσιγγανόπουλων;
Και τα παιδιά πού είναι: Συνήθως τα περισσότερα βρίσκονται μέσα στα σπίτια για να
φυλάσσουν τα μικρότερα αδερφάκια τους. Στις αλάνες του συνοικισμού τους να παίζουν.
Στα φανάρια να σκουπίζουν τζάμια αυτοκινήτων. Στους δρόμους να επαιτούν. Πάνω στα
αυτοκίνητα να βοηθούν στο εμπόριο τους γονείς τους. Στις λαϊκές αγορές να εμπορεύονται
τα ίδια. Στα χωράφια να μαζεύουν αγροτικά προϊόντα. Στα πανηγύρια να παίζουν μουσική.
Σπάνια και πολύ λίγα στα σχολεία. Ναι, στην αρχή του εικοστού πρώτου αιώνα χιλιάδες
ελληνόπουλα που τυχαίνει να είναι παιδιά Τσιγγάνων, αντί να είναι μέσα στις σχολικές
τάξεις, είναι έξω στην αγορά και δουλεύουν.
Όταν λέω τη λέξη αγρανάπαυση, μου έρχεται στο νου ένα χωράφι αφημένο ξεπίτηδες
ακαλλιέργητο, μια και θεωρήθηκε από τον ιδιοκτήτη του εξαντλημένο από την Εντατική
καλλιέργεια και τη σχετική καρποφορία και έτσι πλέον ξεκουράζεται προκειμένου να
αναλάβει δυνάμεις για ένα χρονικό διάστημα, ώστε να δεχτεί στη συνέχεια βροχή και
σπόρους για να ξανακαρπίσει. Ένα τέτοιο χωράφι είναι και η εκπαίδευση στη χώρα μας σε
σχέση με τα τσιγγανόπουλα. Κουρασμένο. Κάτι παρήγαγε στα προηγούμενα χρόνια έστω και
φτωχό. Σήμερα όμως αντί να μυρίζει ο αέρας βροχή και ελπίδα καρποφορίας. ένας λίβας
παραίτησης και απραξίας έχει ρίξει το χωράφι της εκπαίδευσης σε διαρκή αγρανάπαυση. Ναι
ξέρω. Όσοι ασχολούνται για ένα χρονικό διάστημα με την εκπαίδευση των τσιγγανόπουλων
στήνουν στη μέση του χωραφιού ένα μεγάλο πανό με σύνθημα «ΟΛΑ ΠΑΝΕ ΚΑΛΑ». Και
όταν έρχονται οι επόμενοι που θα ασχοληθούν, αλλάζουν το σύνθημα προς το πιο
ριζοσπαστικό: «ΚΑΛΑ ΠΑΝΕ ΟΛΑ» Τι φταίει λοιπόν; Και προς τι η αγρανάπαυση;
Ημερολόγιο
1996, Σοφάδες Καρδίτσας. 500 μαθητές και μαθήτριες δημοτικού και νηπιαγωγείου (μη
τσιγγανόπουλα) έχουν στη διάθεση τους 2000 τ.μ. κτιριακών εγκαταστάσεων και 30
εκπαιδευτικούς 550 μαθητές και μαθήτριες (τσιγγανόπουλα) έχουν στη διάθεσή τους 70 τ.μ.
κτιριακών εγκαταστάσεων και 4 εκπαιδευτικούς. Ο ρατσισμός στο μεγαλείο του.
Ενστερνιζόμενοι την άποψη του Βαγγέλη Μαρσέλου πως οι ίδιοι οι Τσιγγάνοι πρέπει να
πάρουν την τύχη στα χέρια τους με πρώτο βήμα τη Μόρφωση -Ξύπνημα, οι εκπαιδευτικοί
του 40Ό Δημοτικού Σχολείου Σοφάδων, όπου φοιτούν αποκλειστικά και μόνο τσιγγανόπουλα
(γκέτο) σκεφτήκαμε να απαιτήσουμε τα αυτονόητα για όλα τα ελληνόπουλα και για τα
παιδιά του σχολείου μας. Επειδή μόνιμη απάντηση στα αιτήματα μας ήταν ότι δεν υπάρχουν
παιδιά προς φοίτηση, αναγκαστήκαμε να βάλουμε σαν σύνθημα μας το ΕΙΜΑΣΤΕ ΔΩ, εμείς
τα τσιγγανόπουλα. Και να τι κάναμε για να υπογραμμίσουμε την ύπαρξη των παιδιών
αφενός, αλλά και να ευαισθητοποιήσουμε την τοπική κοινωνία και τους αρμόδιους φορείς
στο μεγάλο πρόβλημα της άρσης των επιπτώσεων του ρατσισμού σε βάρος των Τσιγγάνων
και των παιδιών τους.
Εκδηλώσεις και δηλώσεις. Το να κάνεις δηλώσεις (και δη φορολογικές) είναι ό,τι
χειρότερο μπορεί να σου λάχει. Κι όμως. Ακούσαμε, ακούμε και θα ακούμε δηλώσεις επί
δηλώσεων, μεγαλοστομίες και φανφάρες από πολιτικούς και μη, εναντίον του ρατσισμού και
υπέρ της άρσης του κοινωνικού αποκλεισμού των Τσιγγάνων. Πράξεις όμως; Τίποτα. Μόνο
δηλώσεις. Και επειδή στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις (κάποτε ήταν κακό να είσαι
δηλωσίας), εμείς το ρίξαμε στις εκδηλώσεις.
Παρελάσεις. Στην κατάθεση στεφάνου στις εθνικές εορτές σου έλεγαν πάνω στην
πλατεία: «Τι έφερες να καταθέσουν στεφάνι αυτοί οι βρομιάρηδες;» Στη λήξη της
παρέλασης κι αφού παρήλαυναν 150 τσιγγανόπουλα άψογα τόσο όσο σούμα οι
παρελαύσαντες μαθητές όλων των άλλων σχολείων σε ρωτούσαν: «μα υπάρχουν τόσα
παιδιά;» Σχολικές γιορτές. Όταν οι «αρχές» προσκεκλημένοι στη σχολική γιορτή βλέπανε τα
τσιγγανόπουλα να τραγουδάνε και να παίζουν με τα όργανα κλέφτικα τραγούδια, να
απαγγέλλουν το Θούριο του Ρήγα και να παίζουν θέατρο το θάνατο του Καραϊσκάκη με
παρόν ακροατήριο 1000 Τσιγγάνους, τότε και μόνον τότε επείθοντο ότι κι αυτοί είναι
Έλληνες και δικαιούνται τα παιδιά τους μόρφωση.
Εκδρομές. Α! για μας εκδρομή σημαίνει μόρφωση, χαρά, πανηγύρι. Και διατρέχοντες το
Νομό Καρδίτσας οι πάντες διερωτώντο: «Μα υπάρχει σχολείο για τα τσιγγανόπουλα:»
Κάλαντα. Είμαστε και σαδιστές γιατί είμαστε η μοναδική χορωδία μετά οργάνων που λέμε
τα κάλαντα στον προϊστάμενο, στο Δήμαρχο, στην Αστυνομία και στην Πυροσβεστική των
Σοφάδων. Μας αρέσει να τους ταλανίζουμε. Επίσκεψη Σχολής Αστυνομίας. Με την
αστυνομία έχουμε ιδιαίτερες σχέσεις, γιατί μας έχουν «αδυναμία». Τα Χριστούγεννα του 96
μας επισκέφτηκαν στο σχολείο και μας γέμισαν δώρα. Εμείς για αντάλλαγμα στείλαμε το
διευθυντή μας μεσ’ στο μεσοκαλόκαιρο και τους βασάνισε μια ώρα μιλώντας τους για την
ιστορία μας και τα έθιμα μας.
Στη γιορτή της Νομαρχίας την 25η Μαρτίου λάβαμε μέρος με ποιήματα και τραγούδια.
Τους καραφλιάσαμε όλους. Αφού να σκεφτείτε ο Δήμαρχος Καρδίτσας άρχισε να
προβληματίζεται γιατί δεν έχει ασχοληθεί καθόλου με τα 150 παιδιά Τσιγγάνων της πόλης
της Καρδίτσας. Όσο δε για το Δεσπότη μας αποφάσισε να μας κάνει πελάτες, να βαφτίσει τα
120 αβάφτιστα παιδιά του σχολείου μας. Ο μορφωτικός σύλλογος Σοφάδων άρχισε να
ασχολείται μαζί μας. Μας φέρνει δώρα Χριστούγεννα-Πάσχα. Κάτι ψιθυρίζεται για από
κοινού πολιτιστικέ; εκδηλώσεις Ρομά και μπαλαμέ.
Ο Τύπος και οι «τύποι». Ό,τι κάναμε το γράφαμε στο Τύπο μια και οι «τύποι» μια ζωή
μας είχανε γραμμένους. Τα κανάλια και τα λούκια. Όταν είσαι βαθιά χωμένος στο λούκι του
περιθωρίου, πρέπει να πιαστείς από μεγάλα κανάλια μπας και σωθείς. Η ΤV ΘΕΣΣΑΛΙΑ, η
TV ΚΟΣΜΟΣ, η ΤRΤ πολύ συχνά στις ειδήσεις τους είχαν τις δικές μας εκδηλώσεις.
Σχολικό έτος 1997-1998. Το 4° Δημοτικό Σχολείο Σοφάδων διαθέτει 800 τ.μ. νέο
πολυτελές διδακτήριο με 14 αίθουσες και 16 εκπαιδευτικούς. Ο στόχος μερικώς επιτεύχθηκε.
Παραμένει όμως άλυτο το πρόβλημα της προσέλκυσης και σταθερής φοίτησης του συνόλου
των μαθητών/τριών.
Σύνθημα μας είναι για φέτος: ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΙΝΑΙ ΔΩ! Και περιμένει τα παιδιά. Έχει
προγραμματιστεί και εφαρμόζεται μια σειρά ενεργειών ώστε να επιτευχθεί η συνεχής
φοίτηση του 100% των μαθητών/τριών για να πραγματοποιηθεί το όνειρο των εκ-
παιδευτικών του σχολείου: κάθε χρόνο 30 τσιγγανόπουλα να εγγράφονται στο γυμνάσιο κι
από κει ν’ ακολουθούν το δρόμο τους. Ένα δρόμο δύσκολο που απαιτεί να γίνουν καλά και
δυνατά στελέχη, να μπουν στα κέντρα αποφάσεων και να απαιτήσουν ία δικαιώματα τους.
Γιατί είναι παράλογο και αδιανόητο, όπως λέγει ο Γιώργης Έξαρχος, να απαιτεί το κράτος
υψηλό πολιτιστικό επίπεδο ή υψηλούς βαθμούς κοινωνικής ευθύνης από τις πληθυσμιακές
ομάδες των Τσιγγάνων που το ίδιο το κράτος δέχεται και τις συντηρεί περιθωριοποιημένες,
άεργες και υπό διωγμό.
Σχολικό έτος 1998-1999. Μήνας Νοέμβριος. Το σχολείο μας ξεχείλισε. Αποδείχτηκε
μικρό. Κάποια μέρα μετρηθήκαμε. 342 παιδιά ήταν παρόντα.
Προτάσεις
Όλοι συνηθίζουμε να αναμασάμε σαν μηρυκαστικά εν τη νιρβάνα μας, ότι η προσχολική
αγωγή έχει ιδιαίτερη σημασία για την παραπέρα εξέλιξη των παιδιών. Συνεπώς το
μεγαλύτερο άγχος εμάς των εκπαιδευτικών θα έπρεπε να ήταν το πώς θα οργανώσουμε
καλύτερα και πιο αποτελεσματικά τα πρώτα Εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, δηλαδή τους
παιδικούς σταθμούς και τα νηπιαγωγεία. Παρά ταύτα όμως η πρεμούρα μας είναι τέτοια που
οι εκπαιδευτικοί νηπιαγωγείων και δημοτικών που βρίσκονται στην ίδια αυλή ποτέ τους δεν
συναντώνται για να σχεδιάσουν και να προγραμματίσουν την εκπαιδευτική τους παρέμβαση
μια και ασχολούνται με παιδιά της ίδιας γειτονιάς. Σκεφτείτε δε μάλιστα όταν στο μαθητικό
πληθυσμό υπάρχουν παιδιά με μητρική γλώσσα άλλη από την ελληνική.
Πρώτο βήμα λοιπόν τα τσιγγανόπουλα να μπουν στους παιδικούς σταθμούς. Οι πε-
ρισσότερες τσιγγάνες είναι εργαζόμενες μητέρες. Όσον αφορά όμως τις νηπιαγωγούς και
τους εκπαιδευτικούς των δημοτικών σχολειών θα πρέπει μετά από σχολαστική και
συστηματική εκπαίδευση να αναδομήσουν τις στάσεις και συμπεριφορές τους αποβάλλοντας
στερεότυπα, προκαταλήψεις και ρατσιστικές πεποιθήσεις. Θα πρέπει επίσης να αποκτήσουν
δεξιότητες τέτοιες που να μπορούν να παρεμβαίνουν στο αναλυτικό πρόγραμμα, που
χωλαίνει έτσι κι αλλιώς, με τρόπο ώστε να παρέχονται ίσες ευκαιρίες μόρφωσης για όλα τα
παιδιά, φροντίζοντας συγχρόνως την οργάνωση και δημιουργία καλού κλίματος μέσα στην
τάξη. Και ποιος θα αναλάβει αυτή την επιμόρφωση; Ο καθένας για τον εαυτό του, κάθε
σχολείο για τους εκπαιδευτικούς του, κάθε σχολικός σύμβουλος για τη περιφέρεια του, αν
θέλουμε να ανακτήσουμε την απολεσθείσα προ πολλού έξωθεν καλή μαρτυρία.
Προτάσεις εφικτές και άμεσα εφαρμοστέες είναι οι ακόλουθες: Να ιδρυθούν νηπιαγωγεία
κοντά στους συνοικισμούς των Τσιγγάνων. Να δημιουργηθούν νηπιαγωγεία κινητά που να
βρίσκουν τους Τσιγγάνους στον τόπο προσωρινής εγκατάστασης τους όταν μετακινούνται.
Να εξασφαλιστεί συσσίτιο για τα νήπια. Να γίνουν νηπιαγωγεία πραγματικά ολοήμερα με
δύο βάρδιες εκπαιδευτικών. Να λειτουργούν και τα καλοκαίρια. Να χρηματοδοτούνται
ιδιαιτέρως. Να υπάρχει μικρή αναλογία νηπίων ανά νηπιαγωγό το πολύ οχτώ παιδιά. Να
οργανώσουν τα νηπιαγωγεία τη σχολική ζωή όπως και τα δημοτικά έτσι ώστε να
εξασφαλιστεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερη σε διάρκεια συμμετοχή των παιδιών στην
εκπαιδευτική διαδικασία.
Από δω και μετά θα αναφερθώ πιο εξειδικευμένα στο δημοτικό σχολείο λαμβάνοντας
όμως υπόψη ότι τα ίδια πρέπει να ισχύουν και για τα νηπιαγωγεία. Ξέρουμε ότι στα
περισσότερα δημοτικά σχολεία υπάρχουν Τάξεις Υποδοχής. Το θέμα όμως είναι κατά πόσο
είναι αποτελεσματικές. Συνήθως τοποθετείται κάποιος αναπληρωτής εκπαιδευτικός που
αφήνεται μόνος του έρμαιο των τυχαίων και απρογραμμάτιστων εμπνεύσεων του., που
γρήγορα αποθαρρύνεται. Θα ήταν πολυτέλεια να διοριζόταν ένας εκπαιδευτικός σε κάθε
διεύθυνση πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης εξειδικευμένος στην εκπαίδευση παιδιών που έχουν
μητρική γλώσσα άλλη από την ελληνική και να λειτουργεί ως σύμβουλος, συντονιστής,
ενθαρρυντής, συλλέκτης εμπειριών και γνώσεων, ανατροφοδότης και επιμορφωτής;
Τα σχολεία όπου φοιτούν τσιγγανόπουλα πρέπει να έχουν σταθερό προσωπικό για αρκετά
χρόνια. Μια επί πλέον μοριοδότηση που δεν στοιχίζει και τίποτα θα συνέβαλλε πολύ προς
αυτή την κατεύθυνση.
Η εξασφάλιση του μαθητικού εξοπλισμού (τσάντα, τετράδια, μολύβια, κ.λπ.) είναι
αναγκαίος όρος για την προσέλκυση των παιδιών στο σχολείο. Οι περισσότερες οικογένειες
Τσιγγάνων είναι πάμπτωχες και κάθε οικονομική τους επιβάρυνση για την εκπαίδευση των
παιδιών τους είναι πολυτέλεια έως άχθος αβάσταχτο. Άρα τα σχολεία θα πρέπει να
χρηματοδοτούνται ανάλογα. Η διδασκαλία μέσα στην τάξη πρέπει να είναι ενδιαφέρουσα και
ευχάριστη. Αυτό όμως που πρέπει να αποπνέει χαρά και ζωντάνια είναι η σχολική ζωή.
Καθήκον του συλλόγου των εκπαιδευτικών του κάθε σχολείου είναι να εξασφαλίσει μια
ευχάριστη σχολική ζωή. Πώς θα επιτευχθεί αυτό; Πανεύκολο. Να οργανωθούν εκδηλώσεις
με χορούς και τραγούδια. Προσοχή όμως τραγούδια και χοροί όλων, Τσιγγάνων και μη
Τσιγγάνων. Εκδηλώσεις με εικαστικές τέχνες, θέατρο, αθλητισμό, εκδρομές, σχολικές
γιορτές, επαφές με άλλα σχολεία. Όλα αυτά θα ποικίλουν με χρώματα χαράς την κάθε
σχολική χρονιά και θα αποτελέσουν τον κράχτη για να πιαστούν στις ξόβεργες του σχολείου
όλο και πιο πολλά τσιγγανόπουλα. Το αίτημα για μια διαπολιτισμική και αντιρατσιστική
εκπαίδευση να γίνει πραγματικότητα, μια και αυτό που αισθάνομαι να επικρατεί σε όλη τη
χώρα πάνω στο θέμα αυτό είναι ένα πελώριο φιάσκο.
Πέρα από όλα αυτά όμως το σχολείο πρέπει να έχει στενή συνεργασία με τους γονείς των
παιδιών τσιγγανόπουλων και μη, με τον προϊστάμενο, το σχολικό σύμβουλο, το Πα-
νεπιστήμιο, την τοπική αυτοδιοίκηση, τους συλλόγους, τις λοιπές νομαρχιακές υπηρεσίες. Το
σχολείο να γίνει παράγοντας πίεσης, παρέμβασης και ενημέρωσης χρησιμοποιώντας και
εκμεταταλλευόμενο τη γραφειοκρατία, τις προσωπικές επαφές του διευθυντή, τον τύπο και
την τηλεόραση έτσι, ώστε όλοι να ενημερωθούν, να ευαισθητοποιηθούν και να βοηθήσουν
προς την κατεύθυνση μιας πετυχημένης σχολικής χρονιάς. Αυτονόητο είναι το πόσο κρίσιμος
είναι ο ρόλος του διευθυντή μιας τέτοιας σχολικής μονάδας.
Ίσως οι προτάσεις μου να περιορίστηκαν σε τετριμμένα και αυτονόητα «πρέπει» που η
απουσία τους όμως κατά βάρβαρο και δραματικό τρόπο από το σημερινό ελληνικό σχολείο
έχει μονόδρομα τραγικά αποτελέσματα για την τύχη των τσιγγανόπουλων. Ας πάρουμε για
παράδειγμα την απλή πρόταση «η διδασκαλία μέσα στην τάξη πρέπει να είναι ενδιαφέρουσα
και ευχάριστη». Αν γινόταν μία έρευνα με θέμα «η κακή διδασκαλία σε σχέση με τη φοίτηση
των παιδιών και τις αντιδράσεις των γονέων τους», λέτε να είχε τα ίδια πορίσματα αν γινόταν
σε παιδιά και γονείς μη Τσιγγάνους και σε παιδιά τσιγγανόπουλα και τους γονείς τους: Εσείς
τι λέτε; Μάλλον όχι. Η μικρή μου πείρα όσον αφορά στην εκπαίδευση των τσιγγανόπουλων
μου λέει ότι η πιο αποτελεσματική ομάδα πίεσης είναι τα παιδιά. Το σχολείο πρέπει να
καταχτήσει τις καρδιές τους, να τα κάνει σύμμαχο τους και αυτά ξέρουν από κει και πέρα να
πιέσουν ασφυκτικά όλους τους αρμόδιους προς όλες τις κατευθύνσεις για να βοηθήσουν
στην εξασφάλιση καλύτερων όρων εκπαίδευσης.
Εξάλλου οι πάντες δηλώνουν με περισσή αβρότητα αντιρατσιστές. Ας το
εκμεταλλευτούμε και εκβιαστικά να απαιτήσουμε τη συμπαράσταση τους στο έργο μας.
Δικιά μας υποχρέωση είναι να αναλάβουμε πρωτοβουλία για να φέρουμε τη χαρά και την ευ-
τυχία στα παιδιά όλου του κόσμου.
*Δημητρακόπουλος Σώτος: Γεννήθηκε στην Κοκκινιά του Πειραιά όπου τελείωσε
Δημοτικό και Γυμνάσιο. Απεφοίτησε από τη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία Αθηνών.
Τελείωσε τη Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Δημοτικής Εκπαίδευσης Λάρισας.
Εξομοιώθηκε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου
Θεσσαλίας και τελειώνει το Διδασκαλείο «Δημήτρης Γληνός» του Παιδαγωγικοί Τμήματος
Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. Είναι είκοσι χρόνια δάσκαλος και ία μισά σε σχολείο με
τσιγγανόπουλα.